Rabdomioliza - rozpad mięśni szkieletowych

Przyczyny rabdomiolizy

Do rabdomiolizy może dojść w wyniku urazu mięśnia. Mięsień może zostać zmiażdżony np. w wyniku wypadku komunikacyjnego.

Wśród przyczyn rozpadu mięśni szkieletowych wymienia się również czynniki nieurazowe:

• Przeciążenie mięśni, do którego może dojść w wyniku długotrwałego wysiłku fizycznego lub skrajnie ciężkiego wysiłku. Najczęściej taka sytuacja ma miejsce wśród sportowców np. maratończyków, osób podnoszących ciężary, kolarzy. Dotyczy to również osób, które rozpoczynają intensywne treningi, np. na siłowni po długiej przerwie, ćwiczą w dużych temperaturach lub przy dużej wilgotności, w czasie treningów odwadniają się. Niebezpieczne są także treningi w trakcie lub po przebytych infekcjach wirusowych.
• Do uszkodzenia błon komórkowych mięśni dochodzi również na skutek ich niedotlenienia. Do takiej sytuacji może dojść m.in. z powodu długotrwałego ich ucisku. Takie sytuacje zdarzają się wśród osób odurzonych (np. narkotykami, alkoholem) i leżących przez długi czas w jednej pozycji.
• Przyczynami mogą być leki lub toksyny. Do rabdomiolizy może dojść na skutek wprowadzenia toksyn do organizmu poprzez ukąszenie węża. Również zatrucie tlenkiem węgla oraz alkoholem może skutkować rabdomioliozą. Do zmian rozpadowych mięsni może dojść w związku ze stosowaniem leków, które zawierają takie substancje, jak: statyny, fibraty, kolchicyna, kwas acetylosalicylowy, barbiturany. Przyczyna mogą być zatrucia substancjami narkotycznymi, jak: fencyklidyna, kokaina, heroina, kofeina.
• Powodem rozwoju rabdomiolizy mogą być również zakażenia bakteryjne lub wirusowe. Wśród chorób wywołanych przez bakterie, które mogą objawiać się rabdomiolizą, są sepsa oraz choroba legionistów (wywołana przez bakterię Legionella pneumophila). Wśród zakażeń wirusowych, których efektem może być rozpad mięśni szkieletowych, wymienia się wirusa Coxsackie, adenowirusy, wirusa grypy, wirus HIV, wirus CMV oraz EBV.
• Wśród chorób, które mogą objawiać się rabdomiolizą, zaliczamy również zaburzenia metaboliczne. Polegają one na nadmiarze lub niedoborze niektórych substancji mineralnych w organizmie,  jak:  magnez, wapń, potas, sód. Również choroby układowe, zapalenie wielomięśniowe, zapalenie skórno-mięśniowe, wrodzone choroby mięśni (np. choroba McArdla).
• Do przyczyn zalicza się również zmiany temperatury ciała. Do uszkodzeń błon komórkowych może dojść w wyniku udaru cieplnego, hipertermii złośliwej, która może być wywołana przez leki  znieczulenia ogólnego oraz hipotermii, czyli obniżenia temperatury ciała poniżej normy.

Powikłania i leczenie rabdomiolizy

Rabdomioliza może zagrażać poważnie życiu. Jednak nie w każdym przypadku. Kiedy przyczyną jest przeciążenie mięśni, często wystarczy jedynie odpowiednie nawodnienie organizmu i solidny wypoczynek. Objawy bez konieczności leczenia mogą ustąpić same. Najgroźniejsze są powikłania, które mogą wystąpić na skutek przedostania się toksycznych dla niektórych narządów substancji z mięśni do krwioobiegu.

Generalnie leczenie polega na usunięciu objawów rozpadu mięśni i zależy od przyczyn, z powodu których doszło do rozpadu. W sytuacji, gdy rabdomioliza jest powikłaniem zakażenia bakteriami lub wirusami, leczenie będzie przede wszystkim polegało na wyeliminowaniu źródła problemu oraz na doprowadzeniu do wyeliminowania z krwioobiegu zawartości komórek mięśni poprzecznie prążkowanych, które działają toksycznie na niektóre narządy. W przypadku, gdy przyczyną choroby są przyjmowane leki pierwszym krokiem będzie ich odstawienie.

Podstawowym celem leczenia jest wyeliminowanie wystąpienia powikłań rozpadu mięśni. Przede wszystkim jest to zapobieganie wystąpieniu ostrego uszkodzenia nerek.  W przypadku stwierdzenia uszkodzenia nerek, hiperkaliemii, hiperfosfatemii, hipokalcemii lub hiperurykemii, leczenie odbywa się zgodnie z zalecanym postępowaniem terapeutycznym właściwym dla tych chorób. Oprócz ostrego uszkodzenia nerek, poważnym powiklaniem rabdomiolizy jest rozsiane krzepnięcie wewnątrznaczyniowe i ostra niewydolność oddechowa.

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy rabdomiolizy - rozpad mięśni szkieletowych - objawy